Açıklanan yeni teşvik paketi hakkında ne düşünüyorsunuz.
Ak Parti’yi diğer partilerden ayıran en önemli özelliği söylendiğini yapması, hükümet programlarına sadakati olmuştur. İcraatlar için bitim tarihi veren tavrıyla binali yıldırım 4 eylül’de bana göre bölge için bugüne dek açılan paketlerin en kapsamlısının sunarken, başbakanımız şu ifadeyi kullandı: “AK parti suyun üzerine yazı yazan bir parti değildir, ensemizde olun, takip edin.” Bu paketin en önemli yanı, bölgenin ekonomik kalkınması için şimdiye kadar yapılanlardan farklı olarak bu paketle bütüncül yaklaşımının benimsediği, sistemde adeta boşluk bırakmayıp A’dan Z’ye tüm unsurların düşünülmesidir. Örneğin, yatırım için makine parasından bedava arsaya kadar her şeyi düşünebilir ancak burada üretilenlerin pazarlama boyutunu ıskalarsanız, 3 ay sonra üretirken dahi batırabilirsiniz. Geçmişte de çok paket açıklandı. Bölgesel teşvik sistemi getirildi ama çok uygulanabilir olmadı. Bakın bayburt’ta bir tane devletin fabrikası yok. 4 bin kilometre kareye yakın bir şehir. 250 bin nüfusu rahat besleyecek bir şehir ama 100 bin kişi bile yok. Niye burayı geliştirmiyoruz, baraj yapmışız şehirde kimse yok. Bunu 1970’lerde yapsaydık kimse şehirde çıkmazdı.
Bayburt önceki teşvik programlarında 5’nci grupta yer alıyor. Bir tane fabrikası olmayan, işsizliğin göçün almış başını gittiği bir şehir nasıl 5. grupta yer alır. Sadece rasyolarla, istatistiki bilgilerle yaptığınız şey sonuç vermez. Beşiktaş’ın göbeğinde askeri dikimevi, ankara’da dikimevi var. Niye bayburt, diyarbakır’da değil de buralarda. Üreten belli, sermaye belli, alan belli. Burada çalışan insanlar da zaten bayburt, gümüşhane, diyarbakır’dan geliyor. Devlet fabrikanı taşırsan da maliyetini ben vereceğim diyor. İstanbul’daki fabrikanı taşı, arazini de istanbul’da değerlendir. Ben masrafını da karşılıyorum, ürettiğin malı da alacağım diyor. Böyle bir şey dünyada yok.
Uygulanabilir mi.
Yüzde 100 uygulanır ve üstelik çok rantabl. Hatta maliyetleri daha da düşünüyorsunuz. Uzun vadede sosyal yapıyı düzenliyor, göçü önlüyorsunuz, büyük şehirlerdeki nüfus yoğunluğunu azaltıyorsunuz. Daha önceki teşvik programlarında da önemli işler yapıldı ama eksik kaldı. Domates salçası yapacak, salça fabrikası kurduk. Ama domatesi nereden getireceğiz. Ürettiğin salçayı nereye satacaksın. fabirka iki sene açık kalıyor sonra kapanıyor. Burada entegre üretim yapılabilir. Bugün bayburt’un çevredeki üç havaalanına uzaklığı 1 saatle 1 saat 40 dakika arasında. Limana 1.5 saat ve duble yolla ulaşıyorsunuz. Tüneller bittiğinde, havaalanı 40 dakikaya düşecek. Biz burada esenboğa’ya 40 dakikada gidiyoruz.
Üstelik göletlerin etkisiyle kış şartları da değişti, eskiden 8 ay kış oluyordu, şimdi 4 ay kış yaşanıyor.
Bugün bölge gelişmiş olsaydı, İstanbul’un nüfusu 20 değil 10 milyon olurdu, 30 milyon da yıllık turist çekerdi. Dünyanın en güzel şehirlerinden birisidir diyarbakır. Bunu ortaya çıkarmaya fırsat vermiyorlar. Barcelona bunu çözmüş. Katalonlar barcelona’yı sanayi şehri haline getirmiş, futbolu geliştirmiş, terörü bitirmiş. Mesela neden ankara’da çağrı merkezi kuruyorsun. Bunun yerine bu bölge illerinde kurulsa, oradaki adam 1500 2000 lira ile geçinir. Kuran firma için de orası daha ucuz. Gençlerin oralarda tutunması gerekiyor.
Piyasadaki likidite problemi sizce nasıl çözülür.
Bu paket hükümetin aldığı karar ama herkesin elini taşın altına koyması lazım. KOSGEB bir açıklama yaptı:
Terör ve afetlerden etkilenen KOBİ’lere yönelik 100 bin lira kredi imkanı sağlanıyor. Afetlerden etkilenen firmalar kredi kullanacak. Ancak bunun daha da yaygınlaştırılması gerekir. Ticaret ve sanayi odalarının önemli kaynakları var. Ben Halk Bankası’na genel müdür yardımcısı iken 2008 krizinin hemen ardından önemli bir proje başlattık. TOBB ve odalarla bir araya geldik. Sadece üyelerinin koyduğu paranın 5 katı parayı biz koyalım dedik. Üyelerine düşük faizli kredi verdik. 250’nin üzerinde oda ile sözleşme imzaladık. Önce TOBB ve ATO ile başlattık, bursa ve istanbul ardından geldi.