Kredi faiz oranlarında, ülke risk primindeki gerilemenin yanı sıra ekonomi yönetiminin reel sektör ve finansal kesime yönelik aldığı tedbirlerin etkisiyle düşüş görülüyor.
ABD’nin çin başta olmak üzere avrupa birliği ve diğer ülkelerle yaşadığı ticari gerilimler küresel piyasalarda risk iştahını azaltırken, ABD merkez bankası’nın FED faiz artışları gelişmekte olan ülke merkez bankalarının da sıkı para politikası uygulamasını beraberinde getirdi.
FED aralık 2015’ten bu yana 8 kez faiz artışında bulunarak, politika faizini yüzde 0,25’ten yüzde 2-2,5 aralığına yükseltti. FED’in faiz artışlarının etkisiyle gelişmekte olan ülke merkez bankalarında da faiz artışları yaşandı.
Türkiye cumhuriyet merkez bankası TCMB fed’in faiz artışları enflasyonun çift hanedeki yüksek seyri ve speülatif döviz atakları nedeniyle faiz artırdı.
Merkez Bankası 2016’dan bugüne bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı olan politika faizini yüzde 7,50’den yüzde 24’e yükseltti.
Hem yurt dışında finansman maliyetlerinin artması hem de yurt içinde mevduat faizlerinin yüzde 25 seviyesine yükselmesi bankalarca kullandırılan kredi faizlerinde son 15 yılın zirvesinin görülmesine neden oldu.
Özellikle hükümetin açıkladığı Yeni ekonomi Program YEP Enflasyonla topyekun mücadele, finansal kesim ve reel sektöre yönelik düzenlemeler piyasada pozitif algılandı. Dış politikada ABD ile pastör andrew brunson üzerinden yaşanan gerilimin ortadan kalkması da piyasalara olumlu yansıdı.
Hem ekonomik hem de dış politika alanlarındaki gelişmeleri türk lirası varlıklara talebi artırırken, ülke risk priminde de düşüş yaşandı.
TCMB verilerine göre bankalarca açılan kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama ihtiyaç kredi faizi 12 ekim’de yüzde 39,36’ya yükselse de 19 ekim’de 64 baz puan azalarak yüzde 38,72 geriledi. Aynı dönemde yüzde 35,38’i gören ticari kredi faizleri de 106 baz puanlık düşüşle yüzde 34,32’ye indi. Bankalarca açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranı 1 aylık vadede sınırlı düşüşle yüzde 22,89’a geriledi.
Ekonomistler, enflasyonda en kötünün geride kaldığı düşüncesinin yanı sıra mevduat faizlerindeki geri çekilmeyle beraber kredi faizlerinde de düşüş trendinin başlamış olabileceğini belirtti.
“Politik olarak AB ve ABD ile yakınlaşma risk algısını aşağı indirebilir.”
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan boğaziçi üniversitesi ekonomi bölümü öğretim üyesi prof. dr. burak saltoğlu kredilerin geri çekilmesinde iki unsurun devrede olduğunu belirtti.