Uzun bir bayram tatilinin ardından tekrar yazılarımıza başladık. Doğal olarak yazdığımız ilk konu, televizyon haber bültenlerinde ve gazetelerde yer alan, özellikle arife gününde yaşanan kredi kartı kullanmak isteyen tüketicilerin karşıaltığı kredi kartı provizyon onay sorunu oldu. Problemin, Türkiye’de kredi kartı provizyon ve takas sisteminin yöneltildiği BKM’nin switchleriyle ilgili bir sorundan kaynaklandığını düşünüyoruz.
Türkiye’de kredi kartı takas ve operasyon sistemi hakkında kısa bir bilgi
Konuya açıklık getirebilmek için öncelikle Türkiye’de kredi kartı otorizasyon sisteminin nasıl çalıştığını basit olarak açıklamamızda fayda var. Bankalar, kredi kartı POS’larından geçen başka bankalara ait kredi kartı ile ilgili onay almak için BKM’ye Bankalararası kart merkezi bağlanırlar. BKM, kartın sahibi olan ıssuer bankadan kartın statüsünün normal olup olmadığını, provizyona açık olup olmadığı ve açıksa söz konusu işlem ile ilgili kartın limitinin müsait olup olmadığı bilgisini alarak acquier bankaya bildirir. Acquier banka da POS üzerinden üye işyerine ilgili sorgulamanın sonucunu belirtir. Bu işlem not on us işlem olarak tanımlanır. Eğer POS ve kredi kartı aynı bankaya aitse, yani bu on-us bir işlemse bu durumda banka bu kontrolleri BKM üzerinden değil kendi sistemi üzerinden gerçekleştirir.
Problem hakkında tahminlerimiz
Bayramda yaşanan sorun, BKM’nin not on us işlemler ile ilgili bankaların sistemlerinin yaptığı sorgulamayı, belli bir süre için cevaplayamamasından kaynaklanıyor. Bu durum bir network iletişim sorunudur. Gelişim iletişim ağına sahip bütün organizasyonlar tarafından yaşanır. Kredi kartı operasyonları otorizasyon, provizyon ve takas açısından yoğun iletişim ve bu iletişimi 7/24 destekleyecek gelişmiş sistemler ve ağlar gerektirir. Bu konuda bankalar, BKM’nin liderliğinde sistemin sürekliliğini sağlamak ve geliştirmek konusunda sürekli çalışmaktalar. Bizim görüşümüz BKM’nın bankalar ile iletişiminin sürdürüldüğü switchler’de yaşanan bir donma veya tıkanmadan kaynaklandığı yönünde. Normal şartlar altında böyle bir durum normal bir mesai gününde süratli bir şekilde müdahale edilir ve sorun çözülürdü. Ancak uzun zamandır ilk defa denk gelen 9 günlük bayram tatili nedeniyle BKM’de soruna süratli müdala etmesi gereken personele ulaşılmamış ve sorunun düzeltilmesi vakit almış olabilir. Sorunun kaynağının tatil nedeniyle BKM’de yaşanan bir rehavet veya organizasyon sorunu olma ihtimalinin yüksek olduğunu düşünüyoruz.
Haftasonları kredi kartı otorizasyon sistemleri, haftaiçinden çok daha yoğun olarak çalışır. Haftasonu trafiğine bir de bayram veya tatil alışverişi girince, bu yoğun trafiğin bu sistemleri şişirmesi daha doğrusu iletişimde sorun yaşanması gayet normal. Sorun, müdahalede neden bu kadar geç kalındığı. Bizce BKM bu konuda gerekli dersi almıştır, önümüzdeki kurban bayramı tatilinde, personelini tatile gönderirken gerekli önlemleri alacaktır. Sonuçta sistemler ne kadar gelişmiş olsa da hala arasıra insan müdahalesini gerektiriyor ve BKM’dekiler de insan. Tamam kredi kartı operasyonunda faaliyet gösteren banka personeline kıyasla biraz daha rehavet içinde, ama sonuçta insan.