Türkiye gayrimenkul sektörü son yıllarda hızlı bir gelişim sürecinden geçiyor. Eğitim düzeyinin ve kişi başı gelir düzeyinin artmasıyla birlikte daha iyi yaşam şartlarında yaşam isteğine paralel hızla yükselen yeni ve modern yapılarla birlikte son yıllarda hükümetin gayrimenkul sektörüne verdiği teşvikler söz konusu sektörün iştahını kabartıyor.
Metropol şehirlerde başlayan kentsel dönüşümün büyük bir hızla devam etmesinin yanında bankacılık sektörü de ekonomideki istikrarla beraber kredi kanallarında daha uzun vadeli konut kredileri vermeye başlarken, doğum yeri ABD olan konut kredi türü olan mortgage’e yönelik farklı ürünlerde yavaş yavaş dillendirmeye başlandı. 2008 yılında ABD’de başlayan mortgage kaynaklı ekonomik kriz söz konusu ülkede büyümeye farklı bir ivme kazandırmak ve 60 yaş üstü kesimin de ekonomiye destek alabilmesi, sağlık giderlerini rahatlıkla karşılayabilmesi ve iyi bir hayat sürmesi amacıyla “reverse mortgage” adı aldında ürünlerin çıkmasına yol açtı.
2008 yılı itibariyle ABD’nin önde gelen bankaları tarafında sunulmaya başlanan söz konusu ürün büyük bir ilgi gördü. Amerika’da 2011 yılında bank of america ve well fargo gibi iki dev banka reverse mortgage birimlerini kapatmış olsalar da bugün reverse mortgage kullanımı tekrar artış göstermeye başladı. 2013 yılında 15.3 milyar dolarlık reverse mortgage işlemi yapılırken, bu hacim 2012’ye göre yüzde 20 artışı ifade ediyor. Rekor kullanım olan 2009 yılında ise işlem hacmi 30.2 milyar dolar olarak kayıtlara geçmiş.
Reverse mortgage türkçe’ye tersine mortgage olarak çevriliyor. Bu ürünle 60 yaş üstünde ev sahibi olan kişi, bankaya evini uzun vadede satmış oluyor. Fakat bankaya sattığı evden hayatının sonuna kadar çıkmıyor. Reverse mortgage ABD’de emekli olmuş yaşlı kesimin elindeki gayri menkulu daha rahat çıkarması için bulunmuş bir yöntem olarak da adlandırılıyor. Ürüne türkiye’ye de bankaların hatta büyük inşaat firmalarının ilgi gösterebileceği konuşulurken, söz konusu ürünün ülkemizde ilgi görüp görmeyeceği konusunda uzmanlara konuyu açtık ve birbirinden ilginç yorumlar aldık.
Devlet tarafından da desteklenmeli
SPK eski uzmanlarından ve 2007 yılında destek yayınları’ndan çıkan “mortgage” adlı kitabın yazarı arif uğur ” bu sistemin amacı, özellikle belirli bir yaşın üstünde ki insanların yaşlılık dönemlerinde artan sağlık vs. giderlerini bu şekilde finanse etmesini sağlamak ve aynı zamanda da bu insanların kendi evlerinde ölünceye kadar kira ödemeden ikamet etmesini temin etmek. Artık reverse mortgage ürününü gündeme getirmenin ve bankaları bu ürünü de pazarlamasını sağlamanın vakti geldi. Bu sistem, özellikle bakacak kimseleri olmayan ama konut sahibi olan yaşlı insanlar için yaşlılıkları süresince ek bir gelir yaratma yöntemi ve bence başta aile ve sosyal politikalar bakanlığı olmak üzere devlet tarafında da çeşitli vergi avantajları vs. ile desteklenmesi gereken çok önemli bir sosyal politika aracı.”