Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası TCMB 2013 yılı ekim aralık dönemi banka kredileri eğilim anketi sonuçları yayımlandı.
Banka kredileri eğitim anketi’nin ekim aralık 2013 döneminde açıklanan sonuçları, 2013 yılının son çeyreğinde gerçekleşen değişimler ile bankaların 2014 yılının ilk çeyreğine ilişkin beklentilerini içeriyor. Ekim aralık 2013 dönemi sonuçları incelendiğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdığı görüldü. Bireysel kredilere uygulanan standartlar, konut kredilerinde temelde aynı bırakılırken taşıt kredilerinde gevşetildi, diğer bireysel kredilerde hem de bireysel kredilerde standartların sıkılaştıracağı yönünde oldu. Kredi talebi açısından bakıldığında, işletmelerin banka kredilerine olan talebinin genel olarak arttığı, tüketicilerin kredi talebinin ise tüm bireysel kredi türlerinde gerilediği görüldü.
Firmalara ilişkin olumsuz beklentileri standartları sıkılaştırdı
Ekim aralık 2013 döneminde genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartlar bir önceki çeyreğe göre sıkılaştırıldı. Hem türk lirası hem de yabancı para cinsinden kullandırılan kredilerde standartları sıkılaştıran bankalar, büyük ölçekli işletmelere kullandırılan kredilerde standartları sıkılaştırırken küçük ve orta büyüklükteki işletmeler açısından gevşetti, uzun vadeli kredilerde standartları sıkılaştıran bankalar, büyük ölçekli işletmelere açısından gevşetti. temelde değiştirmezken kısa vadeli kredilerde sıkılaştırdı. Rekabet baskısının standartlar üzerindeki gevşetici etkisine karşın, genel ekonomik faaliyetlere ve endüstri ya da firmalara ilişkin olumsuz beklentiler standartların devam edeceği yönünde oldu.
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında, bankaların daha riskli olarak değerlendirdikleri kredilerden aldığı kar marjını artırdığı görüldü. Bankalar yılın son çeyreğinde kredinin vadesi açısından daha esnek bir politika izledi, teminat ihtiyacı, faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar ile kredi sözleşmesi özel koşullarını temelde değiştirmemeyi tercih etti.
Bankalar 2014 yılının ilk çeyreğinde bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştıracağı görüşünde
Türk lirası cinsinden açılan kredilerde talep arttı
Ankete katılan bankalara göre 2013 yılının son çeyreğinde işletmelerin kredi talebi yılın üçüncü çeyreğine göre genel olarak artış gösterdi. Bankalar, firma ölçeği açısından küçük ve orta ölçekli işletmelere kullandırılan kredilerde, vade kompozisyonu açısından uzun vadeli kredilerde, para cinsi açısından ise türk lirası cinsinden açılan kredilerde talebin arttığını bildirdi. Talep artışının ardındaki en etkili faktör olarak diğer bankalardan alınan krediler gösterildi. Satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar ile işletmelerin finansman ihtiyaçları talebi artıcı yönde etkileyen diğer faktörler oldu. 2014 yılının ilk çeyreği için beklenti, talebin artmaya devam edeceğini yönünde oldu.
Ekim aralık 2013 döneminde ankete katılan bankaların bireysel kredilere uyguladıkları standartların gelişimine bakıldığında, konut kredilerinde değiştirilmeyen standartların, taşıt kredilerinde gevşetildiği, diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırıldığı görüldü. Taşıt kredilerine uygulanan standartların gevşetilmesinin ardındaki neden olarak diğer bankaların rekabeti gösterildi. Diğer bireysel kredilerde ise genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler ve tüketicilerin kredi itibarından kaynaklanan risk algısı, standartların sıkılaştırılmasında etkili oldu. Ankete katılan bankalar, 2014 yılının ilk çeyreğinde bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştırılacağı yönünde görüş bildirdi.