Kredi Notu Nasıl Belirlenir?
Kredi notu, şahısların ve şirketlerin kullandıkları kredi, kredi kartı veya diğer finansman türlerinin geri ödeme durumuna göre belirlenir. Kredi notunun belirlenmesindeki en önemli faktör, banka veya finansman kuruluşlarına olan borçların ödeme düzenine uygunluğudur. Borcunu düzenli ödeyen kişilerin kredi notu yükselir, borçların geri ödenmesinin gecikmesi ya da temerrüde düşmesi kredi notunu düşürür.
Kredi Notu Nasıl Hesaplanır?
Kredi notu, dokuz büyük bankanın ortak olduğu Kredi Kayıt Bürosu (KKB) iştiraki olan FİNDEKS tarafından hesaplanır. Findeks kredi notu 1 ile 1900 arasında hesaplanır. Kredi notu 1900 ise risksiz, kredi notu 1 ise risklidir. Kredi notu hesaplamasında 4 ana faktör bulunur ve bu faktörlerin ağırlıklarına göre kredi notu hesaplanır. Kredi notu hesaplamasına esas 4 ana faktör ve ağırlıkları aşağıdaki gibidir.
- Geri ödeme alışkanlığı (%45 ağırlık): Kullanılan finansmanın geri ödeme alışkanlığı kredi notu hesaplamadaki en önemli faktördür. Borçların son ödeme tarihinden sonra yapılması ya da takibe düşmesi kredi notunu düşürür. Ödemelerin gününde ve düzenli yapılması ise kredi notunu yükseltir.
- Şahıs veya şirketlerin mevcut finansal hesap ve borç durumları (%32 ağırlık): Daha önce kullanılan kredilerin nasıl kapandığı, tüketicilerin mevcutta devam eden kredileri veya teminatları göz önünde bulundurularak limitler çerçevesinde hesaplama yapılır.
- Kredi kullanma yoğunluğu (%18 ağırlık): Sıklıkla kredi kullanan kişilerin kredi notu daha yüksektir, az kredi kullanan kişilerin kredi notları daha düşüktür. Hatta hiç kredi kullanmamış kişi ve şirketlerin kredi notu bulunmayabilir.
- Yeni alınan krediler (%5 ağırlık): Yakın zamanda kredi alınmış olması kredi notunun düşmesine neden olan bir faktördür.
Kredi Notu Nasıl Olmalı?
Findeks kredi notu skalası, 1 ile 1900 puan arasındadır. Bankalardan herhangi bir borçlanma türünü kullanmak için en az 1100 kredi puanı olmalıdır. İdeal kredi notunun 1500 puan ve üzeri olması gerekir. Kredi notu 1900 puana ne kadar yakınsa kredi kullanacak kişinin riski o kadar düşüktür. Kredi notu risk durumu, bankalara göre değişmekle birlikte genel kabul gören Findeks kredi not aralıklarına göre kredi notlarının sınıflandırması şu şekildedir.
- 1 ile 699 arası: Çok riskli
- 700 ile 1099 arası: Orta riskli
- 1100 ile 1499 arası: Az riskli
- 1500 ile 1699 arası: İyi
- 1700 ile 1900 arası: Çok iyi
Kredi Notu Nasıl Yükselir?
Kredi notunun yükselmesi için kredilerin düzenli olarak ödenmesi gerekir. Kredi notu aşağıdaki faktörlere dikkat edilerek yükselir.
- Borçların son ödeme tarihinde ve düzenli olarak ödenmesi: Borçların son ödeme tarihinde ödenmesi kredi notunun yükselmesindeki en önemli faktördür. Kredi notununun yükselmesi için bankadan alınan kredilerin gününde ve düzenli olarak yapılması gerekir.
- Borçların kapanması: TemerrüdeTtakibe düşmeden ve düzenli olarak yapılan ödemelerle kapanan borçlar kredi notunu artırır.
- Kredi kartı limitlerinin gelir ile orantılı olması: Kredi kartı limitlerinin gelirlerle orantılı olarak belirlenmesi ve kredi kartlarının bu şekilde kullanılması kredi notunu yükseltir.
- Pasif olan banka hesaplarının kapatılması: Tüketicilerin kullanmadıkları banka hesaplarını kapatmaları kredi notunu olumlu yönde etkiler.
- Faturaların düzenli olarak ödenmesi: Fatura borçlarının düzenli olarak ödenmesi ve otomatik ödeme talimatı verilmesi, kredi notuna olumlu etki eder.
- Kredi kartı borçlarının tamamının ödenmesi: Kredi kartı ekstrelerindeki asgari ödeme tutarı yerine ekstre tutarının tamamını ödemek kredi notunu yükseltir.
- Kredi kullanım sıklığı: Sıklıkla kredi kullanan kişilerin kredi notu yüksek olurken kredi veya herhangi bir finansman ürünü kullanmayan kişilerin kredi notu düşük olur. Kredi notunu yükseltmek için bazı dönemlerde ufak tutarlarda ve kısa vadelerle ihtiyaç kredisi kullanıp geri ödemesinin düzgün yapılması önerilir.
- Kefil olunan kişilerin ödeme alışkanlığı: Güvenilir ve borçlarının geri ödemesini zamanında ve düzenli olarak yapacak kişilere kefil olunması kredi notunu yükseltir.
Kredi Notu Ne Kadar Sürede Yükselir?
Kredi notu ortalama olarak 1 ile 6 ay arasında yükselebilir. Borç ödemeleri ne kadar eksiksiz ve düzenli yapılırsa kredi notunun yükselme süreci o kadar hızlanır. Kara listeye girmiş olan kişilerin kredi notlarındaki düzelme ise 2 yıl kadar zaman alabilir.
