5582 sayılı konut finansmanına ilişkin değişiklikleri içeren mortgage kanunu kapsamında ipotek karşılığı konut finansmanı yapmaya yetkilendirilen finansal kurumların arasında bankalar, tüketici finansman ve leasing şirketlerinin yanısıra katılım bankaları da yer almakta.
Katılım bankaları geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde özellikle islami inanca uygunluk almış çeşitli finansman ürünleriyle belli bir zümreye hem bankacılık hem leasing hizmetleri sunmaktalar. Üstelik katılım bankaları tarafından sunulan bu hizmetler tüketiciler arasında gittikçe artan bir talep görmekte.
İslam dininde faizi ilgilendiren her türlü işlem haram sayıldığından katılım bankaları kendi faaliyetlerinde faiz uygulamaları yerine islam otoriteleri tarafından fetva ile onaylanmış araçlar ve yöntemler kullanmaktalar. Üstelik bu tür bir onay mekanizmasından geçmiş ürün ve araçlar ve yöntemler kullanmaktalar. Üstelik bu tür bir onay mekanizmasından geçmiş ürün ve hizmet ağına sahip kurumların yurt dışından, özellikle körfez bölgesinden daha avantajlı imkanlar ile kaynak bulması da söz konusu.
Kişinin inancı ne olursa olsun uzun vadeli konut finansmanı söz konusu olduğunda kullananlar için normal konut kredisine kıyasla çok büyük olmasa dahi bazı avantajlar içermektedir.
Bu nedenle inançları gereği faiz söz konusu işlemlerden uzak duran ancak buna rağmen borçlanma ihtiyacı olan kesime hitap edecek mortgage ürünleri katılım bankaları tarafından müşterilerin hizmetine sunulmaya başlandı.
Dünyada üzerindeki islami mortgage uygulamalarına baktığımızda iki yöntem öne çıkıyor.
Murahhba mortgage bunlardan bir tanesi. Çok basit bir mantığa dayanıyor. Beğendiğiniz evi bulduktan sonra bu ev ile ilgili olarak islami usullere göre mortgage kredisi sağlayan bir bankaya başvuru yapılıyor. Mortgage başvurusu yapılırken kanunda belirtilen prosedürlerin ardından katılım bankası evi satın alıyor ve daha yüksek bir fiyata tüketiciye tekrar satıyor.
Bu daha yüksek fiyat, evin önceki sahibi ile anlaşılan fiyatın üzerine eklenen kişinin borçlanma vadesi göz önüne alınarak hesaplanan bir kar payı ve yatırılan peşinatı düşürmek suretiyle hesaplanıyor. Borç karşılığı olarak birinci derecede ve birinci sıradan ipotek teminatı alınıyor.