Kısa bir süre öncesine kadar devam eden dünya ekonomisindeki likidite bolluğunun avantajlarından faydalanan bir çok inşaat firması kredi kullanmak suretiyle büyük ve lüks konut projelerine başlamıştı.
Kredi maliyetlerin düşmesi ve gelecekte de düşeceğine dair bir beklenti oluşması nedeniyle tüketicilerin tasarruf planları arasına gayrimenkul alımı da girmeye başladı. Aşağı doğru seyreden konut kredi oranları konut talebindeki artışa, bu da gayrimenkul fiyatlarında süratli bir artışa sebep oldu. Hatta bu artış öyle bir seviyeye ulaştıki, düşük faiz oranları bile gayrimenkul talebinin devamlılığını sağlamaya yetmedi.
Geçtiğimiz yaz sonuna doğru aşırı değerlenen gayrimenkul fiyatları ve ülkemizde diğer ciddi geçtiğimiz yaz sonuna doğru aşırı değerlenen gayrimenkul fiyatları ve ülkemizde diğer ciddi bir yatırım aracı olarak kabul edilen doların aşırı değer kaybetmesi nedeniyle gayrimenkul satışlarında bir duraklama gözlemlenmeye başlamasının hemen ardından gelen suprime krizi, türk tüketicisinin uzun vadeli borçlanma yoluyla gayrimenkul edinme seçeneğinden bir anda vazgeçmesine veya bu seçeneği bir süre ertelemesine sebep oldu.
Normal şartlar altında gelişmiş sermaye piyasalarının bulunduğu ülkelerde, talep üzerinde bu tür belirgin dalgalanmalar ilgili ürünün fiyatında direk hissedilir. Örnek vermek gerekirse, mortgage faizleri artınca gayrimenkul talebi düşer, düşen talep gayrimenkul fiyatlarını geri çeker. Bu etkileşim konut talebinin yoğun olduğu bölgelerde ve büyük metropollerde bu kadar çok yoğun hissedilmese de, yerleşimin daha az yoğunlukta olduğu bölgelerde talep çok yoğun etkilendiği için daha dramatik oluyor. İstanbul’da kredi faizleri artışı nedeniyle düşen talep, gayrimenkul fiyatlarında %3 gerilemeye sebep oluyor ancak bu gerileme eskişehir’de %10’lara varabiliyor.
Bir başka deyişle, metropollerden uzaklaşınca dalgalanmalar daha sert şekilde yaşanıyor.
Resim bu şekilde olunca gayrimenkul fiyatları sektördeki durgunluk nedeniyle %3,5 civarında gerilemiş iken, yükselmiş faiz oranlarına rağmen kredi kullanmak suretiyle gayrimenkul sahibi olmak ne kadar akıllıca olur ? Bu kaçırılmaması gereken bir fırsat mıdır ? Yoksa gayrimenkul fiyatlarını biraz daha gerilemesini beklemekte fayda olur mu ?
Bugünün mortgage’ını yarına bırakmamak doğru bir hareket olur mu.