Dünya ekonomisinde sıcak günlerin yaşandığı, Türkiye’de de bazı avrupa ülkelerindeki kamu borç sorununa ve küresel büyümeye ilişkin endişelerin giderek güçlenmesi dikkate alınarak merkez bankası’nın aldığı kararlar sonrasında piyasalarda hareketlilik söz konusuyken dövizdeki yükseliş dövize endeksli kredi kullananlarının borç yükünü ciddi anlamda artırdı.
Döviz kurlarına bakıldığında, 2008 yılından itibaren isviçre frangı’ndaki CHF kademeli artışın diğer döviz türlerinin önüne geçtiği dikkati çekiyor.
En fazla artışın görüldüğü isviçre frangı’danki yükseliş, geçmişte bu yabancı para cinsinden borçlananların ödedikleri TL karşılığı aylık borç miktarlarını artırırken, konut kredilerinde aylık taksit ödemelerinde üç yılda iki katına varan artışlarla neden oldu.
Dövizdeki söz konusu yükselişten en fazla etkilenenler ise, dövize endeksli tüketici kredisi kullananlar içinde en fazla payı alan konut kredisi alanlar oldu. Örneğin: 2008’in temmuz ayında 1 isviçre frangı 1,10 lira seviyesindeyken 100 bin isviçre frangı tutarında ve 10 yıl vadeli konut kredisi kullanan borçlu, ağustos 2008’de aylık 1.234 isviçre frangı karşılığı 1.357 lira taksit öderken, ağustos 2009’da 1 isviçre frangı 1,37 liraya çıktığı için aynı miktardaki isviçre frangı karşılığında 1.690 lira aylık taksit ödedi.
Konut kredisi borçlusunun ağustos 2010’da aylık taksit tutarı, 1 isviçre frangı 1.44 lira seviyesinde olduğu için 1.234 isviçre frangı karşılığında 1.776 liraya ocak 2011’de ise yükselişin devam etmesi nedeniyle 2.028 liraya çıktı.
Bu miktar, ağustos 2011’de 1 isviçre frangı’nın 2.20 lira seviyesi dikkate alındığında 2,714 liraya yükseldi. Böylelikle isviçre frangı ile konut kredisi alan bir kişinin üç yılda ödediği aylık taksit tutarı iki kat artmış oldu.
En fazla kayıp isviçre frangı ile kredi kullananda oldu İsviçre frangı endeksli konut kredisi kullanan tüketicinin 2011’de gerçekleştirdiği aylık taksit ödemesi geçen yılın aynı ayına göre kıyaslandığında ise yüzde 53 yıl başından bugüne kadar da yüzde 34 oranında arttı.
Bu arada, dövizde son yıllardaki artış trendine bakıldığında 5 ağustos 2011 itibariyle isviçre frangı’da son bir yıllık artış yüzde 56 85 2009 sonuna göre yüzde 57 93 2010 sonuna göre ise yüzde 38,37 oranında gerçekleşti.
Aynı dönemde ABD dolarındaki artış sırasıyla yüzde 15,87 yüzde 16,57 ve yüzde 12,58 seviyesinde eurodaki yükseliş yüzde 24,19 yüzde 14,34 ve yüzde 18,92 oranında ingiliz sterlin’ndeki artış ise yüzde 19,09 yüzde 18.11 ve yüzde 19.09 oranında oldu. Dövizdeki artış göz önüne alındığında son bir yılda tüketici kredilerinde isviçre frangı’na endeksli kredi kullanan bir vatandaşın yüzde 56 abd doları’na endeksli kredi kullanının yüzde 15 euroya endeksli kredi kullanının yüzde 24’lük kaybı oldu.
Son zamanlarda altın üst üste rekorlar kırarken 5 ağustos 2011 itibariyle son bir yılda isviçre frangı’ndaki yüzde 56,85’lik artış, aynı dönemde yüzde 55,70 oranında artış kaydeden külçe altını da geride bıraktı.
Bankacılık düzenleme ve denetleme kurumu BDDK verilerine göre de haziran 2011 itibariyle dövize endeksli toplam tüketici kredileri hacmi 1 milyar 56 milyon dolar seviyesinde bulunuyor. Bu kredilerde en büyük payı 1 milyar dolarlık hacim ile konut kredileri alırken ihtiyaç kredilerinin hacmi 30 milyon dolar diğer tüketici kredilerinin hacmi 16 milyon dolar, taşıt kredilerinin hacmi ise 10 milyon dolar seviyesinde seyrediyor.